ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNİ İHLAL SUÇU VE CEZASI

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu, TCK m. 134’te düzenlenen bir suç tipidir. Bu suç tipini açıklamadan önce özel hayatın gizliliğini ihlal suçu ile korunan hukuki değeri açıklamak gerekmektedir. Anayasanın 20. maddesinde de belirtildiği üzere özel hayatın gizliliği hakkı herkese tanınmış bir hak olup bu hakka saygı gösterilmesini isteme hakkına herkes sahip olmaktadır. Özel hayatın gizliliğini ihlal ile de korunan hukuki değer olan özel hayat; kişinin hayatının başkaları tarafından öğrenilmesini istemediği, başkalarından gizlediği kısım olarak tanımlanabilmektedir.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Nedir?

Özel hayatın gizliliğini ihlal hükmü ile kişinin özel hayatına ilişkin detayların öğrenilmesi, paylaşılması ve özel alanına girilmesi durumlarını engellemek amaç edinilmiştir. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu bir genel norm niteliğinde karşımıza çıkmaktadır. Bu suça benzeyen ve yine özel hayata ilişkin verileri konu edinen diğer suç tipleri ise özel norm niteliği taşır. Genel norm olan özel hayatın gizliliğini ihlal suçu ile diğer özel norm olan suç tiplerini karıştırmamak gerekir.  Bu suç tiplerini;

• Kişisel verilerin kaydedilmesi suçu
• Bilişim suçları
• Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu
• Kişisel verileri ele geçirme, yayma veya başkasına verme suçu şeklinde sıralamak mümkündür.

Günümüz dünyasında internet üzerinden iletişim, sosyal medya kullanımı gibi faaliyetlerin artmasıyla özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun ihlal edilmesi çoğunlukla Twitter, Instagram, Youtube, WhatsApp, E-mail, Facebook gibi mecralarda gerçekleştirilmektedir. İnternet üzerinden gerçekleştirilen ve bilgisayar, telefon vb. iletişim araçlarıyla yapılan özel hayatın gizliliğini ihlal suçu, yazımızda açıklanacağı üzere suçun direkt olarak nitelikli halini oluşturmaktadır. Başka bir deyişle, çağımızda özel hayatın gizliliğini ihlal suçu genellikle TCK m. 134/2’de düzenlenen suçun nitelikli hali şeklinde işlenmektedir.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Ünlü Kişilere İşlenmesi

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun normal vatandaşa karşı işlenmesi ünlü kişilere karşı işlenmesinden daha kolaydır. Ünlü kimselerin kişisel alanı ve ihlal edilmemesi gereken bölgeleri normal insanlara nazaran daha sınırlıdır. Ünlü kişilerin bir sınırı olmakla birlikte özel hayatının izlenmesine razı olma durumu söz konusu olmaktadır. Ünlü kişinin kamuoyundaki tanınırlığı oranınca özel hayatın gizliliğini ihlal fiilinin işlenmesi meşru kılınmıştır. Sanatçı, sporcu, siyasetçi veya herhangi bir sebeple tanınır olan kişilerin özel hayatının gizliliği kapsam alanına girilmesi belirli ölçülerle sınırlı olduğu sürece suç teşkil etmemektedir.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Nitelikli Hali

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu nitelikli hali TCK 134/2’de düzenlenmiştir. Buna göre, kişinin özel hayatın gizliliğine ilişkin görüntü ve seslerinin ifşa edilmesi özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun nitelikli halini oluşturmaktadır.

Burada açıklanması gereken durum kanun hükmü içinde geçen “ifşa” unsuru olacaktır. İfşa; gizli olan bir şeyi açığa çıkarmak ve duyurmak anlamına gelmektedir. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun gerçekleşebilmesi için ifşa edilen bilginin herhangi biri tarafından duyulmasına, görülmesine vs. gerek yoktur. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun nitelikli halinin işlenebilmesi için önemli olan ses veya görüntü kaydının ifşaya elverişli araçlarla kayıt altına alınmasıdır.

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu hem ses ve görüntü kaydetmek hem de bu kayıtları ifşa etmek şeklinde gerçekleşirse bu durumda iki ayrı suç işlenmiş sayılmaktadır. Böylece suçun faili hem 134/1 hem de 134/2’ye göre cezalandırılacaktır.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Cezası

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu cezası basit şekil ve nitelikli hal olarak TCK m.134’te ayrı düzenlenmiştir. Buna göre:

• Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun basit hali olan özel hayatın gizliliğini ihlal fiilinin cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası olarak düzenlenmiştir.
• Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun ses ve görüntü kaydetmek suretiyle işlenmesi halinde ise ceza oranı 1 kat artırılmaktadır. Bu bağlamda özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun ses ve görüntü kayıt araçlarıyla işlenmesi halinde hapis cezası süresi 2 yıldan 6 yıla kadar olmaktadır.
• Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu nitelikli şekilde işlendiğinde özel hayata ilişkin kaydedilen ses ve görüntülerin ifşası söz konusu olmaktadır. Bu suçun cezası ise TCK m. 134/2’de 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası olarak belirlenmiştir. İfşanın internet aracılığıyla yapılması halinde de aynı cezaya hükmolunmaktadır.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Şikayet Süresi

Özel hayatın gizliliğini ihlal şikayet süresi konu ile ilgili merak edilen detaylardandır. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu teşkil eden tüm fiiller için şikayet yolu açıktır. Bu durum TCK m. 139’da da hüküm altına alınmıştır. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu oluşturan fiillere karşı hakimin herhangi bir şikayet olmaksızın resen soruşturma ve kovuşturma yapması mümkün olmamaktadır. Özel hayatın gizliliğini ihlal şikayet süresi ise bu ihlalin gerçekleştiği veya mağdurun öğrendiği tarihten itibaren 6 ay olarak belirlenmiştir.

Burada özel hayatın gizliliğini ihlal üzerine şikayette bulunan kişinin şikayetinden feragat etmesi üzerine nasıl bir prosedür izleneceğinden de bahsedilmelidir. Buna göre, özel hayatın gizliliğini ihlal suçu için şikayette bulunan kişinin şikayetinden vazgeçmesi üzerine tekrar aynı suç için şikayette bulunması mümkün olmamaktadır.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Tazminat

Özel hayatın gizliliğini ihlal tazminat davası açılabilecek bir suç türüdür. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu faili olan kişi, bir kimsenin kişilik haklarına saldırıda bulunmuş olmaktadır. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun TCK’da yer alan yaptırımının yanında kişilerin konu ile ilgili TMK m. 25 gereğince maddi ve manevi tazminat davası açma hakkı saklıdır. Özel hayatın gizliliğini ihlal tazminat davasından önce bu suçun mağduru olan kişinin özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiğinin veya böyle bir tehlike olduğunun ispatı için tespit davası açması gerekmektedir. Özel hayatın gizliliğini ihlal tehlikesinin engellenmesi, var olan saldırının sonlandırılması veya etkisi devam eden saldırının bitmesi bakımından hukuka aykırılık tespiti bu dava ile sağlanmaktadır. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu ile oluşan zararın düzeltilmesi ve giderilmesi için de tespit davasının ardından kişilere maddi ve manevi tazminat yoluyla haklarını özel hayatın gizliliğini ihlal tazminat davası açarak koruma imkanı tanınmıştır.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Tazminat Zamanaşımı

Özel hayatın gizliliğini ihlal tazminat davası açmak isteyen kişi için zamanaşımı süresi bu ihlalin işlendiği tarihten itibaren 2 yıl, fiilin işlendiği tarihten itibaren ise 10 yıldır. Özel hayatın gizliliğini ihlal ceza kanunlarına göre suç teşkil ettiği için özel hayatın gizliliğini ihlal tazminat davası için de ceza zamanaşımı süresi uygulanmaktadır. Ceza kanununda suç teşkil eden bu suç tipi ile ilgili özel hayatın gizliliğini ihlal tazminat davası açabilmek için ceza davası açmış olma şartı bulunmamaktadır.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Uzlaşmaya Tabi mi?

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu uzlaşmaya tabi mi sorusunun cevabı “evet” olacaktır. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu uzlaşma prosedürü uygulanması gereken suçlar arasında yer almaktadır. Bu tip suçlarda soruşturma ve kovuşturma aşamasında ilk olarak uzlaşma prosedürünün uygulanması gerekmektedir. Soruşturma ve kovuşturma usulünün ön şartı olan uzlaşmanın sağlanamaması halinde yargılamaya devam edildiği görülmektedir. TCK kapsamında değerlendirilen ve cezai yaptırımı hapis cezası olan bu suç tipi mağduru veya faili olan kişilerin süreci tüm hassasiyetiyle takip etmeleri onların lehine olacaktır. Konu ile ilgili detaylı bilgi ve profesyonel yardım için iyi bir özel hayatın gizliliğini ihlal avukatı ile çalışmak süreç açısından son derece faydalı olacaktır.