Miras sözleşmesi türleri bakımından ikiye ayrılan sözleşmeleridir. Bu bakımdan miras sözleşmesi türleri olumlu miras sözleşmeleri ve olumsuz miras sözleşmeleri olarak sınıflandırılmaktadırlar. Miras sözleşmeleri ölüme bağlı tasarruflardandır ve miras bırakanın ölümüyle birlikte hüküm ifade etmektedirler. Olumlu miras sözleşmesinde miras bırakan mirasının belirli bir kısmını veya tamamını olumlu miras sözleşmesinin karşı tarafına bırakır. Olumsuz miras sözleşmesinde ise miras bırakan, mirasçılık sıfatına sahip kişi ile yaptığı sözleşme sonucu bu kişinin mirasçısı olmayacağını beyan etmektedir. Bu miras sözleşmelerinin geçerliliği resmi şekil şartına bağlanmıştır. Resmi vasiyetname şeklinde yapılması sonucu geçerli olacak bu sözleşmelerin tarafları resmi makam olarak noter önünde bildirecekleri beyanların memur ve iki tanık huzurunda imza altına alınması şeklinde yapılması gerekmektedir. Şekle aykırılık durumunda miras sözleşmesinin geçersizliği söz konusu olur ve iptal davası açılabilir pozisyona düşer. Miras sözleşmesi miras bırakan açısından temsilci aracığı ile yapılamaz fakat mirasçı atanan kişi bakımından temsilci eliyle yapılabilmesi mümkün ve geçerlidir. Miras sözleşmesi türleri olarak düzenlenen olumlu ve olumsuz miras sözleşmeleri makalemizin devamında ayrıntılı olarak açıklanacaktır. Miras sözleşmeli iki taraflı bir hukuki işlem şeklinde yapılmakta olup ölüme bağlı olması dolayısıyla herhangi bir borç doğurmamaktadır. Sözleşme yapılan kişi sözleşmenin olumlu ya da olumsuz miras sözleşmesi olmasına göre mirasçılık hakkı kazanmakta veya hakkı olan mirasçılık sıfatını kaybetmektedir.

Olumlu Miras Sözleşmesi 

Miras sözleşmesi türleri arasında yer alan olumlu miras sözleşmeleri sonucunda, sözleşmenin taraflarından birinin diğer kişiye, ölümü halinde mirasının bir kısmını bırakmasını öngörür. Miras bırakan olumlu miras sözleşmesi ile mirasının tamamını bırakabileceği gibi mirasının bir kısmını da bu kişiye bırakabilir. Olumlu miras sözleşmesinde miras bırakan taraf dışında bu kişinin sözleşmenin diğer tarafı olarak gösterdiği kişinin ön mirasçı, mirasçı, yedek mirasçı ya da art mirasçı olarak atanması mümkündür. Miras bırakan bu sözleşme ile bu kişilere bazı yükümlülükler de yükleyebilir. Olumlu miras sözleşmesi miras bırakanın mal varlığındaki tasarruf hakkına yönelik herhangi bir kısıtlama getirmemektedir. Buna rağmen sözleşmeye aykırı nitelikte tasarruflara karşı itiraz edilmesi de mümkün kılınmıştır. Miras sözleşmesi türleri arasında yer alan olumlu miras sözleşmesinin taraflarından miras bırakanın ayırt etme gücüne sahip, ergin ve kısıtlı olmayan bir kişi olması yani tam ehliyete sahip olması gereklidir. Sözleşmenin karşı tarafı açısından ise genel yetki kuralları geçerlidir. Miras bırakan olumlu miras sözleşmesi ile belirli bir malını sözleşmeyi yaptığı kişiye ya da bu kişiye yükleyeceği yükümlülükle bir üçüncü kişiye bırakma hakkına sahiptir.

Olumsuz Miras Sözleşmesi 

Miras sözleşmesi türleri olarak tanımlanan bir diğer sözleşme türü ise olumsuz miras sözleşmesidir. Miras bırakan ile mirasçısı arasında yapılan bir sözleşme olan ve mirastan feragat sözleşmesi olarak da bilinen olumsuz miras sözleşmesi, karşılıklı ya da karşılıksız olarak yapılabilmektedir. Karşılıklı yani ivazlı şekilde yapılan mirastan feragat sözleşmesi feragat edenin alt soyu için de sonuç doğururken karşılıksız şekilde yapılan olumsuz miras sözleşmesinin hükümleri yalnızca feragat edeni bağlar. Feragat eden yani mirasçılık hakkından vazgeçen kişinin bu sözleşme ile birlikte mirasçılık sıfatı kalmamış olur. Karşılıklı olarak yapılan mirastan feragat sözleşmesi ile alt soyun miras hakkının devam edeceği kararlaştırılabilmektedir.

Miras Sözleşmesi ile Vasiyetnamenin Farkı

Miras sözleşmesi ile vasiyetnamenin en temel farkı yapanın ehliyetine ilişkin şartlarıdır. Şöyle ki; vasiyetname yapabilmek için gerekli ehliyet şartları ayırt etme gücüne sahip olmak ve 15 yaşını doldurmuş olmaktır. Miras sözleşmesi türleri için ise öngörülen ehliyet şartları daha ağır tutulmuştur. Miras sözleşmesi yapabilmek için tarafların ayırt etme gücüne sahip olmaları, ergin olmaları ve de kısıtlı olmamaları gerekmektedir. Miras sözleşmesi türleri açısından olumlu ve olumsuz miras sözleşmelerinin her ikisinde de bu ehliyet şartları geçerlidir. Miras sözleşmesinin tek taraflı bir ölüme bağlı tasarruf söz konusu olduğunda tasarrufta bulunanın ehliyet şartları göz önünde bulundurulur. Ancak iki tarafın da ölüme bağlı bir tasarrufta bulunması durumunda tabii ki iki tarafın da ehliyet şartlarını haiz olması beklenmektedir. Miras sözleşmesi resmi şekil şartına bağlanmış bir sözleşmedir. Vasiyetname için böyle bir resmiyet şartı öngörülmemiştir. Bu anlamda vasiyetname; sözlü vasiyetname, el yazılı vasiyetname ve resmi vasiyetname şeklinde düzenlenebilme serbestisine sahiptir. Vasiyetnamede geri alma ölüme kadar tek taraflı olarak yapılabilen bir işlemdir. Miras Sözleşmesi ise iki taraflı bir sözleşme sonucu ortaya çıktığı için kural olarak tek taraflı olarak geri alma mümkün değilse de bu durumun da istisnaları mevcuttur.

Miras Sözleşmesi Nasıl Sonlandırılır 

Miras sözleşmesi iki taraflı olarak yapılabileceği gibi çok taraflı olarak da yapılması mümkün olan bir sözleşme türüdür. Resmi şekil şartı gereğince noter huzurunda ya da yetkili başka bir makam önünde iki şahit ve memurun önünde taraflarca imza altına alınması ve iradelerin beyanı şeklinde gerçekleşen miras sözleşmeleri belli bazı durumlarda sonlandırılabilmektedir. Bu şartlar;

• Sözleşmenin taraflarının aralarında yazılı ve karşılıklı olarak anlaşması,
• Miras bırakan tarafından sözleşmenin ortadan kaldırılmak istenmesi,
• Taraflardan birinin sözleşmeden dönme iradesini kullanmak istemesi,
• Miras sözleşmesi ile atanan mirasçının miras bırakandan önce ölmesi,
• Eşler arasında yapılan miras sözleşmesi bakımından eşlerin boşanması olarak sayılabilmektedir.

Bu durumlarda miras sözleşmesi türleri olarak karşımıza çıkan mirastan feragat ya da olumlu miras sözleşmesinin sona erdirilmesi mümkündür. Miras sözleşmelerinin sona erdirilmesi dışında yine belli şartlar oluşması halinde iptal edilebilirlik durumu da bulunmaktadır.

Miras Sözleşmesinin İptali

Miras sözleşmesi türleri bakımından şartlarının varlığı halinde bu sözleşmelerin iptali mümkün görülmüştür. Hak düşürücü süreler bakımından da geçerli olan miras sözleşmesinin iptali şu hallerde istenebilmektedir;

• Miras sözleşmesinin taraflarının ehliyet şartlarına sahip olmaması,
• Miras sözleşmesi yapılırken tarafların iradelerinde bozukluk olması,
• Hata sonucu yapılan miras sözleşmesi,
• Miras bırakanın iradesini sakatlamaya yönelik yanıltma ya da aldatıcılık unsuru barındıran iş ve işlemler sonucunda yapılan miras sözleşmesi,
• Korkutma ile yaptırılan miras sözleşmesi,
• Resmi vasiyetname şeklinde yapılan miras sözleşmesinin içeriğinin ahlaka veya hukuka aykırı olması,
• İki tarafa yükümlülük yükleyen miras sözleşmeleri bakımından sözleşmede kararlaştırılan bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi,

Sayılan bu durumların gerçekleşmesi halinde taraf iradeleri uyuşmasa dahi miras sözleşmesinin iptali istenebilir. Bu durumlardan hile ile yapılan miras sözleşmesinin iptalinin, hilenin ortadan kalkmasından itibaren 1 yıl içerisinde istenmesi gerekmektedir. Miras bırakanın 1 yıl içinde ölmesi ve iptali isteyememesi halinde ise bu hakkı mirasçılarına intikal etmektedir. Sözleşmede kararlaştırılan vaatlerin yerine getirilmemesi durumunun uygulamada en sık karşılaşılan örneği ölünceye kadar bakma sözleşmeleridir. Ölünceye kadar bakma vaadi karşılığında miras sözleşmesi yapılması durumunda ölünceye kadar bakma yükümlüsünün bu vaadini yerine getirmemesi miras bırakana sözleşmenin iptalini isteme hakkı vermektedir. Miras sözleşmesi türleri olumsuz miras sözleşmesi (mirastan feragat) ve olumlu miras sözleşmesinin temel özellikleri ve tabi olduğu kurallar genel anlamıyla makalemizde bahsetmiş olduğumuz konulardan ibarettir. Miras sözleşmesinin iptali ve geçerliliğine ilişkin hukuki sorunlarınızın ayrıntılı yanıtını alabilmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.