Kara Para Aklama Suçu ve Cezası

Kara para aklama suçu 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 282’nci maddesinde Millete ve Devlete Karşı Suçlar başlığı altında tanımlanmıştır.

Kara Para Aklama Suçu

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 282’nci maddesinde “alt sınırı altı ay veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini, yurt dışına çıkaran veya bunların gayrimeşru kaynağını gizlemek veya meşru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak maksadıyla, çeşitli işlemlere tabi tutan kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” şeklinde açıklanmıştır.

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunun oluşabilmesi için öncelikle bir başka suçun işlenmiş olması gerekmektedir. Korunan hukuki değer bu suç özelinde birden fazladır. Adalete olan inanç korunan hukuki değere örnek gösterilebilir. Suç gelirlerinden kaynaklanan kara para aklanarak adaletin tecelli etmesi engellenmektedir. Korunan hukuki değere gösterilebilecek bir başka örnek ise ülkedeki ekonomik ve mali istikrardır. Suç örgütlerine finanse edilen kara para, ülkedeki ekonomik ve mali istikrarın yanısıra huzur ve barışın bozulmasına sebep olacaktır. Kara para aklama suçunda konu alt sınırı altı ay veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan kaynaklanan malvarlığı değeridir. Malvarlığı değerinin elde edildiği suçun türü ve özelliği önem arz etmemekte olup suçun konusunu oluşturan mali değerin başka bir suçun işlenmesi sonucu elde edilmiş olması yeterli sayılacaktır. Malvarlığı maddi bir değer olabileceği gibi, taşınır veya taşınmaz bir mal, fiziken var olan veya olmayan hak ve varlıklar (patent, marka vb.) veyahut bu varlıklar üzerinde yer alan hakkı gösterebilecek her türlü belge sayılabilecektir.

Bu suçun faili herkes olabilecektir, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini yurt dışına çıkaran veya üzerinde farklı işlemler uygulayan herkes bu suçun faili sayılacaktır. Tüzel kişi olarak gösterilebilecek şirket vb. kurumlar bu suçun faili olamayacaktır, suç ancak gerçek kişi tarafından işlenebilecektir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 282’nci maddesinin (3) numaralı fıkrasında bazı belirli kişiler tarafından işlenme cezayı ağırlaştırıcı nitelikli hal olarak sayılmıştır. Kanun maddesi uyarınca bu suçun kamu görevlisi tarafından veya belli bir meslek sahibi kişi tarafından bu mesleğin icrası sırasında işlenmesi cezayı ağırlaştıracaktır.

Aklama suçunun failiyle aklama suçunun gerçekleştirildiği malvarlığı değerlerinin elde edildiği ilk suçta yer alan faillerin aynı olması zorunlu değildir. Suçtan kaynaklanan gelirin asıl sahibinin başka biri olması fakat aklama işleminin bir başkası tarafından gerçekleştirilmesi mümkündür.

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunda mağdur gerçek kişiler olabilecektir. Tüzel kişiler ancak ve ancak suçtan zarar gören olarak nitelendirilebilecektir. Mağdur burada o toplumda yaşayan her bir kişi olarak değerlendirilecektir.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 282’nci maddesinde suçun nasıl işleneceği de açıklanmıştır. Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini yurt dışına çıkarmak veya çeşitli işlemlere tabi tutmak suçu oluşturan hareketler olarak belirlenmiştir. Aklama suçu bu hareketler özelinde değerlendirildiğinde seçimlik hareketli bir suçtur. Fail, suçun kanuni tanımında belirtilen hareketlerin birini veya her ikisini gerçekleştirebilecektir. Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini yurt dışına çıkarmak, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin egemenlik alanı içerisinde yer alan kara suları, hava sahası ile uluslararası sulardan dışarı çıkarmaktır. Aklama suçu suç gelirlerinin yurt dışına çıkarılmasıyla tamamlanacaktır. Ülke sınırlarına dahil yerlerde aklama suçu tamamlanmadığından malvarlığı değeri yurt dışına çıkarılamadığı takdirde suç teşebbüs aşamasında kalacaktır.

Bir diğer seçimlik hareket olan suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini çeşitli işleme tabi tutmak suç gelirlerinin kaynaklandığı kaynağı gizlemek veya suç gelirinin meşru yollarla elde edildiği kanaatini uyandırma maksadıyla gerçekleştirilen fiilleri kapsamaktadır. Çeşitli işlemlere örnek olarak suç gelirlerini çok sayıda kişinin banka hesaplarına parça parça aktarmak, suç gelirini tabela şirketlere aktarmak gösterilebilecektir.

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu ilgili maddede belirtilen suç gelirlerinin yurt dışına çıkarılması veya çeşitli işlemlere tabi tutulmasıyla tamamlanacaktır. Bu suçta somut bir zararın doğması aranmayacaktır.

Kara para aklama suçu ancak kasten işlenebilecektir. Taksirle gerçekleştirilebilecek eylemler Kanun’da düzenlenmediğinden (Örneğin; yurt dışında bir hesaba yanlışlıkla para yollamak) suç oluşturmayacaktır. Failin hem suçtan elde edilen malvarlığı değerlerini hem de aklamaya konu suçtan alınan gelirleri bilerek ve isteyerek yurt dışına çıkarması veya çeşitli işlemlere tabi tutması gerekecektir. Kanun koyucu çeşitli işlemlere tabi tutma eyleminin gerçekleştirmesinde özel bir kast aramıştır. Burada failin yukarıda da bahsedildiği üzere gayrimeşru kaynağını gizlemek veya meşru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırma amaçlarının gerçekleştirilerek çeşitli eylemlere tabi tutma amacının gerçekleştirilmesi gerekecektir.

Kara Para Aklama Suçu Nitelikli Haller

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 282’nci maddesinin (3) ve (4) numaralı fıkrasında kara para aklama suçunda temel cezayı ağırlaştıran iki hal sayılmıştır.

(3) numaralı fıkra uyarınca bu suçun kamu görevlisi tarafından veya belli bir meslek sahibi tarafından bu mesleğin icrası sırasında işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında arttırılacaktır.

Aklama suçunun kamu görevlisi tarafından işlenmesi, suçu içeren seçimlik hareketlerin gerçekleştirilmesi bakımından kolaylık sağlamaktadır. Kamu görevlileri normal bir insanın kara para aklamak için ihtiyacı olan bilgi ve belgelere daha rahat ulaşabilecektir. Kamu görevlisi vasfının suça sebep olan eylem gerçekleştiği an var olmalıdır. Fail aksi ihtimalde cezayı ağırlaştırıcı bu nitelikli hal üzerinden cezalandırılamayacaktır.

Aklama suçunun belli bir meslek sahibi tarafından bu mesleğin icrası sırasında işlenmesi cezayı ağırlaştırıcı bir başka nitelikli hal olarak sayılmıştır. Kanun koyucu burada meslek sahibi olma açısından bir ayrım yapmamıştır. Bir meslek sahibi olmak ve mesleğin icrası kapsamında kara para aklamanın gerçekleştirilmiş olması yeterli sayılacaktır. Fail burada mesleğinin sağladığı kolaylıklardan faydalanarak bu eylemi gerçekleştirecektir. Örnek olarak ekonomi, maliye, bankacılık, hukuk, ticaret, lojistik vb. alanlar gösterilebilecektir.

(4) numaralı fıkra uyarınca bu suçun, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti kapsamında işlenmesi hali cezayı ağırlaştırıcı bir başka nitelikli haldir. Bu nitelikli hal;

1. Bir suç örgütü bulunması
2. Bu örgüt suç işlemek için teşkil edilmiş olması
3. Kara para aklama faaliyeti bu örgütçe gerçekleştirilmesi

şartlarının gerçekleşmesiyle uygulanacaktır.

Kara Para Aklama Suçu Cezası

Kara para aklama suçunun cezası üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve yirmibin güne kadar adli para cezasıdır. Bu suçta hapis cezası ve adli para cezası seçimlik olarak düzenlenmemiştir. Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu işlemiş bir kişiye hapis cezası yanında adli para cezası verilmesi zorunludur.

Failin cezayı ağırlaştırıcı nitelikli haller kapsamında bu suçu işlemesi halinde verilecek cezalar arttırılacaktır. Failin kamu görevlisi olması veya belli bir meslek sahibi kişi olarak bu mesleğin icrası sırasında suçu işlemesi halinde verilecek hapis cezası yarı oranında arttırılacaktır. Bir suç örgütü faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde verilecek ceza bir kat arttırılacaktır.

Tüzel kişilerin bu suçu işlemesi halindeyse tüzel kişiler, tüzel kişiler hakkında tüzel kişilere özgü güvenlik tedbirine hükmolunacaktır.

Cezalandırma açısından malvarlığı değerlerinin ele geçirilmesini sağlayan veya bulunduğu yeri yetkili makamlara haber vererek ele geçirilmesini kolaylaştıran kişi hakkında artık suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçundan cezaya hükmolunmayacaktır.

Yukarıda hukuki açıdan önem ihtiva eden kara para aklama suçu ve cezası konusu genel bir çerçeveyle açıklanmıştır. Kara para aklama suçu ve cezası oldukça önemli ve hukuki danışmanlık alınması gereken başlıca konulardan biridir. Daha fazla bilgi ve danışmanlık için hukuk büromuzla iletişime geçebilirsiniz.