İnternet Üzerinden Tehdit ve Hakaret Suçları
Sosyal medya çağında yaşayan insanların eskiye göre hem alışkanlıkları hem hayat tarzları değişti. Önceden yalnızca gerçek hayatta var olan durumlar artık sanal alemde de kendini gösterebilmektedir. Değişen dünya düzeni hukuk dünyasında da her gün yeni gelişmeler getirmektedir. Örnek olarak önceden yalnızca yüz yüze işlenebilecek olan suçlar teknolojinin gelişmesiyle beraber teknolojik araçlarla da işlenebilir hale geldi.
Makale konusuyla ilişkilendirecek olursak örneğin telefon icat edilmesinden sonra tehdit ve hakaret suçları telefon yoluyla da işlenebilir duruma geldi. Günümüzde ise sosyal medya hesapları kullanarak insanlar bilerek veya bilmeyerek pek çok hak ihlaline sebebiyet vermekte yahut mağdur olmaktadır. İnternet üzerinden tehdit ve hakaret suçunun işlenmesi de son yıllarda çok yaygınlaşan bir durum haline geldi.
Tehdit ve hakaret suçları ceza kanununda ayrı ayrı düzenlenen iki farklı suçtur. Her iki suçun unsurları da birbirinden farklıdır.
Sosyal Medyadan Hakaret ve Tehdit
Sosyal medyanın kullanımının yaygınlaşmasından sonra beraberinde pek çok hukuki durum gündeme geldi. Sosyal medya üzerinden kazanç elde etme, sosyal medya üzerinden suç işlemek vs. Bu durumlardan en kolay olanı sosyal medyada suç işlemek diyebiliriz. Farkında olmadan yazılacak birkaç satır yazı, paylaşılan bir gönderi insanlar için olumsuz durum oluşturabilir.
Hakaret ve tehdit suçları da sosyal medya kullanılarak işlenebilmektedir. Herkese açık veya kişiden kişiye gizli olarak atılacak bir mesaj ile tehdit suçu oluşabilir. Ancak bir fiilin tehdit suçu olabilmesi için kanuni şartların gerçekleşmiş olması gereklidir. Sosyal medya üzerinden tehdit diye ayrı bir suç bulunmaz burada genel olarak tehdit suçunun unsurları gündeme gelecektir.
Hakaret suçu da sosyal medya üzerinden işlenebilir. Ancak burada da hakaret suçunun genel unsurlarının oluşması gerekir. Örneğin hakaret suçunun işlenebilmesi için kanuni tanıma göre bu fiilin en az üç kişi ile ihtilat edilmesi gerekir. Yani hakaret oluşturacak fiili en az üç kişi duyması gerekir. Sosyal medya üzerinden kişiden kişiye gönderilen gizli mesaj ile hakaret suçu oluşmaz. Bu yazının herkesin görebileceği bir alana yazılıp alenen ifşa edilmesi gereklidir.
Ancak hakaret içerikli bir gönderinin beğenilmesi bu suçu oluşturmaz. Yargıtay’ın konuya yaklaşımı da bu şekildedir. Beğeni yapmayı yalnızca kişisel değerlendirme olarak kabul etmektedir. [1]
İnternet Üzerinden Hakaret ve Tehdit
İnternet üzerinden tehdit ve hakaret diye ayrıca bir suç yoktur. Esasında tehdit ve hakaret suçları birbirinden bağımsız iki ayrı suçtur. Buraya konu mevzu bahis bu suçların internet kullanılarak işlenmesidir. Hukuk düzeni bu iki suçun internet yoluyla işlenmesini de haklı bulmaz ve korumaz. Özellikle internet üzerinden kimlik gizleyerek bu suçların işlenmesi daha kolaydır. Facebook, Twitter gibi mecralarda sahte kimlik bilgileri ile hesap açarak kişileri tehdit ve hakaret etmek günümüzde kolay bir hal almıştır. Ancak bu durumda da suçu işleyen kişiler belirlendiği takdirde ceza kanunu gereği cezalandırılırlar.
Lakin burada zor olan kısım eğer suçu işleyenin kimliği belirli değilse kimliğini belirlemektir. Çünkü gerek bu suçları gerek dolandırıcılık gibi suçların işlenmesi halinde savcılıkta soruşturma yürütülse bile sosyal medya şirketleri kullanıcıların hangi bilgisayardan ve nereden bağlandığı gibi bilgileri gizli tutarak devletin yetkili mercileri ile paylaşmamaktadır. Bu durum ciddi hak ihlalleri meydana getirmektedir.
Tehdit Suçu ve Cezası
Tehdit suçu bir kimsenin hukuka aykırı bir şekilde ve haksız olarak zarara uğratılacağının bildirilmesi şeklinde işlenir. Bu fiil ile kişi bir zarara veya kötülüğe uğrayacağını haber almaktadır. Bu kötülük ve eylemden kanunun kastettiği; kişinin kendisinin ve yakınının hayatına kastedilmesi, vücut bütünlüğüne zarar verilmesi, cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırının gerçekleşmesidir. Bu haksız eylem sözle yapılacağı gibi herhangi bir hareket şeklinde de meydana gelebilir. Örneğin bir kişiye silah gösterilmesi, boğazının kesileceğinin işaret edilmesi, bir mektup zarfı içinde kurşun gönderilmesi gibi durumlarda kişi sözlü olarak değil hareket olarak tehdit edilmiş olur. Bu şekilde bir kimseyi tehdit eden kişiye altı aydan başlamak üzere iki yıla kadar hapis cezası verilir.
Tehdit suçunun sözle oluşabileceği durumlarda ise bu sözler şifahi veya yazılı olarak karşı tarafa iletilebilir. Herhangi bir mektup, posta, kısa mesaj vs. şeklinde internet aracılığıyla da iletilip kişi tehdit edilebilir.
Tehdit içerikli söz veya davranış kişinin kendisine yöneltilebileceği gibi herhangi bir yakınına yönelik de olabilir. Yani hukuk sistemi bir kişinin yakınlarının vücut bütünlüğüne, hayatına, cinsel dokunulmazlığına karşı yapılacak haksız saldırı durumunda koruma mekanizmasını devreye sokar ve tehdit suçunu işleyen faile ceza verir.
Tehdit suçu belirli kategorilerde şikâyete tabi olup belirli kategorilerde değildir. Şikâyete tabi olduğu kısım mal varlığına yönelen boyuttur. Mal varlığına veya sair bir kötülük yapılacağı şeklinde tehdit edilmesinden sonra mağdurun şikâyeti üzerine kanun faile altı aya kadar hapis veya adli para cezası verir. Buradaki cezalar seçimliktir. Ya hapis cezası verilir ya da adli para cezası.
Hakaret Suçu ve Cezası
Hakaret suçu Türk Ceza Kanunu’nda şerefe karşı işlenen suçlar kategorisinde ilk sırada yer almaktadır. Hakaret suçu ile kişilerin onur, şeref ve saygınlık gibi kişilik değerleri korunmaktadır. Çünkü hakaret suçu öğretide doğrudan kişilik hakkına saldırı şeklinde nitelendirilir. Bu suçun işlenebilmesi için mağdura şeref ve onuruna zarar verecek şekilde bir fiil yahut olgu isnat edilmesi gereklidir. Üçüncü olarak da sövmek suretiyle yine aynı şekilde hakaret suçu işlenmiş kişinin onur ve şerefi zedelenmiş olur.
Hakaret suçunun mağdurun bulunmadığı ortamlarda işlenebilmesi için daha doğru sarf edilen sözlerin hakaret suçu boyutuna taşınabilmesi için bu sözleri üç farklı kişinin duymuş olması gerekir. Bu şart sağlanmadığında mağdurun gıyabında hakaret suçu oluşmuş sayılmayacaktır.
Hakaret suçunu işleyen faile üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası verilir. Hakaret suçunun belirli hallerde işlenmesi halinde ise verilecek ceza belli oranlarda artırılır.
Hakaret suçu da temel şekli itibari ile şikâyete tabi bir suçtur. Suçun soruşturulabilmesi için mağdurun yetkili mercilere şikâyette bulunması gerekir.
Hakaret ve tehdit suçlarının ister normal şekilde ister internet yoluyla işlendiği hallerde mutlaka uzman bir avukattan danışmanlık ve vekillik hizmeti alınarak soruşturulması gerekir. Bir uzman avukat yardımı almadan yapılan soruşturmalarda istenilen sonuç ve gereken ceza alınmayabilir.
Mağdur olarak ihlal edilen kişilik haklarının korunması için failin gerekli cezayı almasında rol üstlenilir. Fail tarafından ise alacağı cezanın işlediği fiille yani suçla orantılı ve ölçülü olması gerekir. Orantısız ve ölçüsüz verilecek ceza hukukundan beklenen adaleti yerine getirmediği sonucunu ortaya çıkarır. Ceza hukukunda suç ve ceza arasında kanunilik ve orantılılık ilkesi uygulanmadığı durumlarda kamunun vicdanında mahkemelere duyulan güven azalır. Bu durum hukuk sistemine ve sosyal hayata zararlar getirebilir. Hukuk sistemine güvenmeyen vatandaşlar kendi haklarını kendileri aramaya kalkarlar. (ihkak-ı hak) Bu durumda ise toplumsal boyutta kargaşalar ve kaoslar meydana çıkar.
[1] Yargıtay 4.Ceza Dairesi 2014/33171 K. Hakaret suçu oluşmadığı düşüncesiyle bozma kararı vermiştir.