Yıkım Kararına İtiraz Nedir?

Gayrimenkul Hukuku / Yazan

Yıkım kararına itiraz, İmar Kanunu’na uygun olarak idare tarafından verilmiş olan yıkım kararına karşı yapılan itirazdır.

Yıkım Kararı Nedir? Nasıl Verilir?

Yıkım kararı 3194 sayılı İmar Kanunu kapsamında kamu düzeninin bozulmasını engellemek amacıyla idare tarafından verilmektedir, bu kararın icrasını ise kolluk mercileri kolluk faaliyeti olarak yerine getirmektedir. Yıkım kararının verilmesinden önce yetkili merciler tarafından yapı tatil tutanağı tanzim edilmesi, yapının mühürlenmesi ve süre verilmesi gibi tasarruflar gerçekleştirilebilmektedir.

Yapı Tatil (İnşaat Durdurma) Zaptı

Yapı tatil (inşaat durdurma) zaptı 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesinde hüküm altına alınmıştır. Yapı tatil zaptının yıkımdan önce, henüz bitmemiş inşaatlar için tutulmaktadır. Bu tutanağın tutulmasıyla birlikte inşaat durdurulmaktadır.

Ruhsatsız bir binanın yapılması yapılan binaya ruhsatsız eklentilerde bulunulması veya ruhsata ve eklerine aykırı bina yapılması durumunda tespit belirli kişi veya kurularca yapılacaktır. Bu yer belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde ise belediyeler; belediye veya mücavir alan sınırları dışında olup da 3194 sayılı İmar Kanunu’na tabi olduğundan ruhsat alması gereken bir yapı olması halinde valilik tespitle görevli olacaktır. Tespit, belediye ve valiliklerin yanısıra alanında uzman yeminli mühendislik veya mimarlık bürosu tarafından da yapılabilecektir.

Yapı tatil (inşaat durdurma) tutanağı düzenlenirken yapı tatil (inşaat durdurma) tutanağının neden düzenlendiği, ruhsat ve ekleri ile mevcut yapı arasındaki uyumsuzlukların neler olduğu şüpheye yer vermeyecek şekilde ifade edilmelidir.  Buna ek olarak tutanakta yapı malikinin idari ve hukuksal başvuru yollarının neler olduğu gösterilmelidir. Yapı tatil (inşaat durdurma) tutanağı tanzim edildikten sonra tutanağın bir sureti yapıya asılacak, bir sureti de muhtara bırakılacaktır. Tebligatların gerçekleştirilmesini takiben ilgiliye tutanağı düzenleyen yetkili birim tarafından en çok bir aya kadar söz konusu yapıdaki aykırılıkların giderilmesi için süre verilmesi gerekmektedir. İlgili yapıdaki aykırılıkları bu bir aylık süre içinde giderdiği takdirde yıkım kararı verilmeyecektir. Aykırılık giderilmediği takdirde yapı için yetkili birimlerce yıkım kararı verilecektir. Mevcut durumda yapının ruhsata bağlanma ihtimali yok bir aylık sürenin verilmesine gerek yoktur.

Ruhsata aykırılık olan söz konusu ve yapı tatil (inşaat durdurma) tutanağı asılmış bu yapıda bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu inceleme sonucunda anlaşılırsa belediye veya valilikçe mühür kaldırılacak ve inşaatın devamına izin verilecektir.

Yıkım Kararının Onaylanması

3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesinin (5) numaralı fıkrası uyarınca ruhsata bağlanması için veya ruhsata yahut eklerine uygun hale getirilmesi için yapı tatil tutanağına dayalı olarak süre verilen yapıların uygun hale getirilmemesi halinde bina belediye encümeni veya il idare kurulunun kararını müteakip, belediye ve valilikçe yıktırılacak ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilecektir.

Yapı tatil (inşaat durdurma) tutanağının düzenlendiği tarihten itibaren bir ay içinde yapı sahibi tarafından yapının ruhsata uygun hale getirilmediğinin veya ruhsat alınmadığının ilgili idare tarafından tespit edilmesine rağmen iki ay içinde hakkında yıkım kararı alınmayan yapılar ile ilgili yıkım kararı alınmış olmasına rağmen altı ay içinde ilgili idare tarafından yıkılmayan yapılar, yıkım maliyeti döner sermaye işletmesi gelirlerinden karşılanacak şekilde Bayındır ve İskan Bakanlığınca yıkılabilecek veya yıktırılabilecektir.

Usulüne uygun bir yıkım kararının yetkili birimler tarafından verilebilmesi için şu şartlar gerçekleşmelidir:

  1. Yıkım kararı alınabilmesi için idare tarafından ilgiliye verilen sürenin bitmesi gerekmektedir. Ancak bu yalnızca ruhsata bağlanma imkanı olan yapılar için geçerli olacaktır. Ruhsata bağlanma imkanı olmayan yapılar için bu sürenin beklenmesi gerekmemektedir. Örneğin Danıştay bir kararında[1] işyerine ek olarak “sığınak” yapılması için ilgiliye verilen otuz günlük süre beklenmeksizin yıkım kararının icraya konulmasını usule ve yasaya aykırı görmemiştir.
  2. Yıkım kararının hukuka uygun bir biçimde alınabilmesi için encümen veya il idare kurulu da yasal koşullara uygun olarak toplanmalıdır.
  3. Yıkıma ilişkin verilecek kararda yapının hangi kısmının ne şekilde ruhsata aykırı olduğu ya da neden bu yapı ile ilgili olarak ruhsat alınması gerektiği açıkça belirtilmelidir. Ayrıca kararda “yıkım” ifadesi açıkça gösterilmelidir.
  4. Alınacak yıkım kararı ve buna ilişkin işlemler yapının maliki ile ilgili olarak alınmalıdır.

Yıkım Kararına Karşı İtiraz Yolu

İlgili merciler üzerinden idare tarafından alınan yıkım kararının hukuka aykırı olması halinde yapı malikleri yıkım kararına ilişkin idari işlemin iptali için itiraz yolunu kullanarak bu idari işleme itirazda bulunabilecektir.

İtiraz, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda gösterilen usule uygun biçimde yapılacaktır. Yıkım kararı için ilgililer yıkım kararına itiraz etmelerinin yanısıra, idari işlemin iptali için iptal davası da açabilecektir.

Yıkım kararına itiraz için kararın ilgiliye tebliğ edilmesini takiben 60 günlük süre içinde idareye başvuruda bulunulmalıdır. Yıkım kararının tebliği yapının görünür bir kısmına yapı tatil (inşaat durdurma) zaptının asılması ile gerçekleşecektir. İdare kendisine yapılan başvuru için olumlu ya da olumsuz bir karar verecektir. Ancak idare 60 gün içinde ilgiliye kendisine yapılan itiraza karşı cevap vermediği takdirde ilgili, 60 günlük sürenin sonunda yargıda idari işlemin iptaline ilişkin iptal davası ikame edebilecektir.

Yıkım Kararına Karşı Dava Yolu

Yıkım kararına karşı ilgililer idari işlemin iptali için yıkım kararını veren idari merciin bu konuda yetkisiz olduğu, yapı tatil (inşaat durdurma) tutanağı düzenlenmeden yıkım kararı verilmiş olduğu, yapı tatil zaptının yetkili idari birim tarafından düzenlenmemiş olduğu, yapı tatil tutanağında hukuka aykırılık oluşturan nedenlerin açıkça belirtilmediği, yapının bir kısmının aykırı olmasına karşın tamamına ilişkin mühürlenmiş olduğu ve yapı tatil tutanağında belirtilen aykırılıkların giderilmesi için süre verilmediği sebeplerine dayanarak idari yargıda iptal davası ikame edebilecektir.

Yıkım kararına itiraz kapsamında açılacak iptal davasında görevli mahkeme İdare Mahkemesidir. Bu dava yalnızca kararın ilgilisi kişiler tarafından açılabilecektir. Davanın karşı tarafı ise yıkım kararını veren idari merci olacaktır.

İdare mahkemesi yapacağı inceleme sonucunda yapıya ilişkin yıkım kararının hukuka aykırı olduğu sonucuna ulaştığı takdirde yıkım kararının iptaline karar verecektir. İlgili idari birim tarafından verilen kararın hukuka uygun olması halinde davacının açmış olduğu iptal davası İdare Mahkemesi tarafından reddolunacaktır. Ancak ilgili yalnız bu ilk derece mahkemesi kararıyla sınırlı olmayıp bu karara karşı kanun yollarına başvurabilecektir.

İptal davası yıkım kararına ve yapı tatil (inşaat durdurma) zaptı için de açılabilecektir.

Yıkım kararına itiraza ilişkin üzerinde durulması gereken bir diğer önemli konu ise yürütmenin durdurulmasıdır. Yapı tatil (inşaat durdurma) zaptına ve yıkım kararına itiraz edilmesi veya bunların iptal edilmesi için iptal davası açılması yıkım işlemini durdurmayacaktır. Dava devam ederken yapının yıkılmasına engel olunabilmesi adına idare mahkemesinde ikame edilecek iptal davasının ayrıca yürütmenin durdurulması talepli bir biçimde açılması gerekmektedir.

Dava bu taleple açıldığı takdirde mahkeme talebin haklılığını dikkate alarak yıkım kararına ilişkin iptal davası sonuçlanana dek yıkım işleminin durdurulmasına karar verebilecektir. Mahkeme sonucunda yıkım kararının hukuka uygun olduğuna karar verilirse yıkım ilgili merciler tarafından gerçekleştirilebilecektir.

[1] 6 D14D., 21.5.2014, E. 2012/ 5137, K. 2014/ 5911, D14D., 2.4.2014, E. 2012/ 2159, K. 2014/ 4177