YAĞMA (GASP) SUÇU VE CEZASI

Ceza Hukuku / Yazan

Yağma (gasp) suçu TCK 148-149 maddelerinde düzenlenmiş olup; 148. maddede yağma suçu, 149. maddede ise nitelikli yağma suçu yer almaktadır. 150. maddede de yağma suçunun daha az cezayı gerektiren halleri düzenlenmektedir. Yağma suçu nedir, yağma suçu unsurları, yağma suçu cezası gibi pek çok konu malvarlığına karşı suçlar başlığı altında düzenlenmiştir. Yağma suçunun mevzuattaki yerinin ardından yağma suçu nedir sorusuna cevap vermek gerekmektedir. Yağma suçunun bir diğer adı da gasp olarak bilinmektedir.

Yağma Suçu Nedir?

Bir kimsenin zilyetliği kendisine ait olmayan taşınır bir malı bir başkasından cebir veya tehdit yoluyla alması yağma suçu nedir sorusunun cevabıdır. Yağma suçu iki şekilde işlenebilmektedir. Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle;

  • Malın asıl zilyedini suçun konusu malı kendisine vermeye zorlamak
  • Suçun konusu malın bulunduğu yerden alınmasına karşı koymak

Yağma Suçu Unsurları

1-Tipikliğin maddi unsurları

  • Fail

Yağma suçunun faili, TCK madde 148’in 1. Fıkrasında; “Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden ya da malvarlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından bahisle tehdit ederek veya cebir kullanarak, suçun konusu eşyayı almaya ve alıkoymaya yeltenen kişi” olarak düzenlenmiştir.

  • Mağdur

Yağma suçunun mağduru bakımından herhangi bir özellik göstermediği görülmektedir. Buna göre, yağma suçunun mağduru, bu suçun fiiline maruz kalan herkes olabilmektedir. Ancak yağma suçunun cezası ve bunu artıran haller gibi pek çok detayın olaya ve duruma göre düzenlendiğinden de hareketle, yağma suçunun fiilinden kaynaklanan cebir veya tehdit unsurunun mağdur tarafından algılanması suçun işlenebilirliği bakımından önem arz etmektedir. Bu sebeple, cebir veya tehdit fiilini algılama yeteneğine sahip olmayan kişilere karşı işlenen yağma suçuna ilişkin fiil bakımından yağma suçu cezası değil, hırsızlık suçu cezası uygulama bulmaktadır.

  • Suçun konusu

Yağma suçu cezası hükümlerinin uygulanacağı fiilin konusunu herhangi bir menkul mal oluşturmaktadır. Yağma suçu Yargıtay kararları örneklerine bakıldığında yağma suçunun konusunu gayrimenkul mal oluşturmamaktadır.

  • Fiil

  • Cebir ve tehdit

Yağma suçu nedir açıklamasından anlaşılacağı üzere faile yağma suçu cezası hükümlerinin uygulanabilmesi için, kişinin irade özgürlüğüne yönelik saldırı ile bir malın alınması gerekmektedir. Bu suçta fail cebir veya tehditle mağdurun mal üzerindeki serbest karar verme özgürlüğünü kendi iradesi doğrultusunda etkilemektedir. Bir başka deyişle cebir ve tehditle mağdurun mal üzerindeki serbest tasarruf ilkesi ortadan kaldırılmaktadır. Şayet fail, mağdurun mal üzerindeki tasarruf özgürlüğünü cebir veya tehditle ortadan kaldırmadan mal almışsa, bu durumda yağma suçu oluşmayacaktır.

  • Cebir: Kişiye karşı fiziksel güç kullanarak icra edilen ve kişinin özgürlüğünü etkileyen zorlama aracı
  • Tehdit: Kişiye karşı fiziksel güç kullanmadan özgürlüğünü kısıtlayıcı biçimde korkutma aracı
  • Malın alınması

Çok hareketli bir suç olan yağma suçu unsurları için bir malın alınmasına yönelik olarak cebir kullanılması veya tehditte bulunulması yeterli değildir. Bu araç hareketleri takiben suçun konusu malın alınması da gerekir. TCK’da bu durum “tehdit ederek veya cebir kullanarak bir malı teslime veya malın alınmasına karşı koymamaya mecbur kılmak” şeklinde bahsedilmektedir.

  • Cebir ve tehdit ile suçun konusu eşyanın alınması arasındaki ilinti

Cebir, tehdit ve malı almanın bir olayda herhangi bir şekilde bir arada bulunması, yağma suçu cezası hükümlerinin uygulanabilmesi için yeterli değildir. Cebir veya tehdit ile malın teslimi veya alınması arasında bir bağın bulunması da gerekir. Yani uygulanan cebir veya tehdidin suçun konusu malı elde etmeye yönelik olarak gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

  • Cebir ve tehdit ile alma arasında yer ve zaman bağlantısı

Yağma suçu Yargıtay kararları çerçevesinde ve doktrinin ışığında ulaşılan sonuca göre cebir ve tehdit ile yağma suçunun işlenebilmesi için cebir ve tehdit unsuru ile malın alınması arasında geçen vaktin doğru tespit edilmesi önem arz etmektedir. Buna göre, cebir kullanarak yağma suçunun işlenmesi durumunda “alma” fiili hemen gerçekleşirken tehdit kullanarak yağma suçunun işlenmesi durumunda “alma” fiili daha sonra gerçekleşebilmektedir. Örneğin failin mağduru döverek cebindeki cüzdanını teslim etmeye zorlaması halinde, cebir ve malın alınması kısa zaman aralığı ile birbirini takip etmektedir. Buna karşılık failin mağduru döverek ertesi gün kendisine para getirmesini söylemesi halinde, artık cebirle alma değil, cebrin tekrarlanacağı tehdidiyle “alma” söz konusu olacaktır.

2- Tipikliğin manevi unsurları

Yağma (gasp) suçu TCK 148-149 maddelerinde de belirtildiği üzere ancak kasten işlenebilen bir suç tipidir. Taksirle bu suç işlenemez. Kast, suçun kanuni tanımındaki unsurların bilerek gerçekleştirilmesi olduğuna göre; yağma suçunda failin kasten hareket ettiğini söyleyebilmek için onun suçun kanuni tanımındaki maddi unsurları bilmesi gerekmektedir. Fail, mağdurun veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına veya malvarlığına yönelik bir kötülükle tehdit ederek veya cebir kullanarak onu bir malı teslime veya malın alınmasına karşı koymamaya zorladığını bilmelidir. Bir başka deyişle kast, hem almayı, hem de icbar etmeyi kapsamalıdır. Yağma suçu cezası hükümlerinin uygulanabilmesi için bu şart önem arz etmektedir. Olası kastla suçun işlenebilmesinin de mümkün olabileceği görülmektedir.

3-Hukuka aykırılık unsuru

Yağma suçu cezası hükümlerinin uygulanabilmesi için cebir ve tehditle bir malın alınması kural olarak yeterlidir. Böylece hukuka aykırılık unsuru da gerçekleşmiş bulunmaktadır. Buna mukabil fiilin işlenmesini hukuka uygun hale getiren bir sebep (meşru savunma, hakkın kullanılması ve görevin ifası gibi) olayda bulunuyorsa, tipik fiili hukuka aykırı olarak nitelendirmek mümkün değildir. Bir başka deyişle, bu suçun tipikliği, hukukun izin verdiği herhangi bir fiilin icrasıyla bağlantılı olarak ihlal edilmişse, fiil hukuka uygun olacaktır.

Yağma Suçunun Nitelikli Halleri
  • Yağma suçunun cezası oranını artıran nitelikli haller
  1. a) Silahla,
  2. b) Kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle,
  3. c) Birden fazla kişi tarafından birlikte,
  4. d) Yol kesmek suretiyle ya da konutta, işyerinde veya bunların eklentilerinde,
  5. e) Beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,
  6. f) Var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak,
  7. g) Suç örgütüne yarar sağlamak maksadıyla,
  8. h) Gece vaktinde,

İşlenmesi halinde, yağma suçu cezası fail hakkında on yıldan on beş yıla kadar hapis cezası şeklinde olur.

  • Yağma suçunun cezası oranını azaltan nitelikli haller

(1) Kişinin bir hukuki ilişkiye dayanan alacağını tahsil amacıyla tehdit veya cebir kullanması halinde, ancak tehdit veya kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.

(2) Yağma suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek yağma suçu cezası üçte birden yarıya kadar indirilebilir.

Yağma (Gasp) Suçu TCK 148-149 Yaptırım ve Kovuşturma Usulü
Yağma suçu şikayete bağlı mı?

Yağma (gasp) suçu TCK 148-149 şikayete bağlı bir suç tipi değildir. Adli makamlarca resen soruşturma ve kovuşturma usulleri uygulanıp yağma suçu cezası konusunda karar verilmektedir. Yağma suçunun davasına bakmaya yetkili mahkeme, ağız ceza mahkemesidir.

Yağma suçu uzlaştırmaya tabi mi?

Yağma suçu kural olarak uzlaştırmaya tabi değildir. Bu durumun istisnası alacağın tahsili amacıyla işlenen yağma suçudur. Çünkü bu durumda tehdit ve kasten yaralama hükümleri uygulama alanı bulmaktadır.