Boşanma Tanıma Tenfiz Davası

Tanıma tenfiz davası 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un İkinci Kısmı’nda düzenlenmiştir.

Boşanma Tanıma ve Tenfiz Davası Nedir?

Boşanmaya ilişkin olarak açılacak tanıma tenfiz davası 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un İkinci Kısmı’nın İkinci Bölümü’nde Tenfiz Kararı başlıklı 50. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili hüküm uyarınca yabancı mahkemelerden hukuk davalarına ilişkin olarak verilmiş ve o devlet kanunlarına göre kesinleşmiş bulunan ilamların Türkiye’de icra olunabilmesi için yetkili Türk mahkemesi tarafından tenfiz kararı verilmelidir.

Yine 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un Tanıma başlıklı 58. maddesi uyarınca yabancı mahkeme ilamının kesin delil veya kesin hüküm olarak kabul edilebilmesi yabancı ilamın tenfiz şartları taşıdığının mahkemece tespitine bağlıdır. İhtilafsız kaza kararlarının tanınması da bu şekilde mahkemece tespit edilmelidir. Yabancı mahkeme ilamına dayanılarak Türkiye’de bir idari işlemin yapılmasında da aynı usul uygulanacaktır.

Yukarıda da belirtildiği üzere yabancı bir ülkede alınan kararlar doğrudan Türkiye’de geçerli olmayacaktır. Yabancı bir mahkemeden verilen kararın Türkiye Cumhuriyeti Mahkemeleri tarafından tanınarak uygulanabilir sayılması için taraflarca Türk Mahkemelerinde tanıma tenfiz davası açılması gerekmektedir.

Boşanma davalarında da usul aynı şekildedir. Rusya’da boşanan bir çift hakkında verilen karar Türk yargısı nezdinde doğrudan geçerli olmayacaktır. Kararların direkt geçerli olmaması miras hukuku, nafaka velayet, mal paylaşımı vb. konularda belirsizlik yaratabilmektedir. Ayrıca yurt dışında alınan boşanma kararının Türkiye’de doğrudan uygulanabilir olmaması sebebiyle tarafların Türkiye’de ya da bir Türk vatandaşıyla evlenebilmeleri medeni halleri hala evli olduğundan mümkün olmamaktadır. Bu açıdan söylenmelidir ki tarafların herhangi bir hak kaybının önüne ilk aşamada geçebilmesi adına Türk mahkemelerinde tanıma ve tenfiz davası ikame edilmesi büyük öneme sahiptir.

Yabancı mahkemelerden alınmış boşanma kararı, Türkiye’de tanıma tenfiz davası açılmasıyla tanıma ile kesin delil ve kesin hüküm oluşturmakta, tenfiz ile boşanmaya ilişkin karar icra edilebilir, sanki bir Türk mahkemesi tarafından karar verilmişçesine bir hale gelmektedir.

Boşanma Tanıma ve Tenfiz Davası Nasıl Açılır?

Yabancı bir mahkemede verilmiş olan boşanma kararı için açılacak tanıma tenfiz davasında davacı tarafça tenfiz isteminde bulunulurken birtakım hususlara dikkate edilmesi gerekmektedir.

Bu dava açılırken boşanma kararının tenfiz edilmesinde hukuki yararı bulunan herkes tenfiz isteminde bulunabilecektir. Tenfiz istemi dilekçe ile yapılacaktır ve dilekçeye karşı tarafın sayısı kadar örnek eklenecektir. Dilekçe içerisinde şu hususlara yer verilmesi gerekmektedir:

• Tenfiz talebine ilişkin olarak tenfiz isteyen taraf ile karşı taraf ve karşı tarafın varsa kanuni temsilci ve vekillerinin ad, soyad ve adresleri,
• Tenfiz talebinde bulunulan boşanma kararına ilişkin hükmün hangi devlet mahkemesinden verilmiş olduğu ve mahkemenin adı ile ilamın tarih ve numarası ve verilmiş olan hükmün özeti,
• Yabancı mahkeme tarafından hükmolunmuş boşanmaya ilişkin kararın bir kısmı hakkında tenfiz isteniyorsa hangi kısım için tenfiz edilmesinin istendiği.

5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un Dilekçeye Eklenecek Belgeler başlıklı 53. maddesi uyarınca yurt dışında alınmış bir boşanma kararı tenfizi ve tanınması için ikame edilecek tanıma tenfiz davasında dilekçe ekine yabancı mahkeme ilamının o ülke makamlarınca usulen onanmış aslı veya ilamı veren yargı organı tarafından onanmış örneği ve onanmış tercümesi ile ilamın kesinleştiğini gösteren ve o ülke makamlarınca usulen onanmış yazı veya belge ile onanmış tercümesi de belge olarak eklenmelidir. Bu belgelere ek olarak pasaport ve nüfus cüzdanı fotokopisi ile vesikalık fotoğraflı vekaletname de dilekçeye eklenmelidir. Vekaletnamede yer alan hususlar tanıma tenfiz davasının ikame edilmesinde büyük öneme sahip olacaktır. Vekaletname içerisinde davacı taraf için yurt dışında verilmiş boşanma kararına ilişkin tanıma ve tenfiz davası açmayla yetkilendirme hususu açıkça belirtilmiş olmalıdır.

Dilekçenin verilmesini takiben, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 55. maddesi uyarınca tenfiz davasına ilişkin dilekçe duruşma günü ile karşı tarafa tebliğ edilecektir. İhtilafsız kaza kararlarının tanınması ve tenfizine ilişkin dilekçeler de aynı şekilde tebliğ edilecektir. Ancak hasımsız ihtilafsız kaza kararlarında karşı taraf olmadığından tebliğ hükmü uygulanmayacaktır.

Asliye hukuk mahkemesi tanıma tenfiz davası için incelemeyi, basit yargılama usulü uyarınca dosya üzerinden yaparak karara bağlayacaktır. Bu davalarda basit yargılama usulü yürütüleceğinden tanık dinletilmeyecek, keşif yapılmayacak ve bilirkişi incelemesi zorunlu olmadığı müddetçe yürütülmeyecektir. Asliye hukuk mahkemesi yalnızca yabancı bir mahkeme tarafından verilmiş olan boşanma kararının tanıma ya da tenfiz koşullarını sağlayıp sağlamadığı hakkında incelemede bulunacaktır.

Yine yabancı bir mahkemenin boşanmaya ilişkin kararının tanınması talebi halihazırda Türk mahkemelerinde görülmekte olan bir davada da ileri sürülebilecek ve asıl yargılamanın tabi olduğu usule göre tanıma işlemi yapılabilecektir. Tanımaya ilişkin talep Türk mahkemesinde halihazırda görülmekte olan bir davada ileri sürülebilse de tenfiz talebinde ayrı bir şekilde dava açılmalıdır.

Karşı taraf tanıma ve tenfiz davasında yalnızca tenfiz şartlarının bulunmadığını veya yabancı mahkeme ilamının kısmen veya tamamen yerine getirilmiş yahut yerine getirilmesine engel bir sebep ortaya çıkmış olduğunu öne sürerek itiraz edebilecektir.

Boşanma Tanıma ve Tenfiz Davası Nerede Açılır?

Yabancı bir mahkemede verilmiş boşanma kararı hakkında tanıma tenfiz davası ikame edilmesi halinde 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 51. maddesi uyarınca görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesi olacaktır. Aynı maddenin (2) numaralı fıkrası uyarınca tenfiz kararları kendisine karşı tenfiz istenen kişinin Türkiye’deki yerleşim yeri, yoksa sakini olduğu yer mahkemesi, Türkiye’de yerleşim yeri veya sakini olduğu bir yer yoksa Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birinden istenebilecektir.

Boşanma Tanıma ve Tenfiz Davası Ne Kadar Sürer?

Yabancı bir mahkemeden alınmış boşanma kararı için açılacak olan tanıma tenfiz davası için davalı eski eşe tebligat yapılabilmesi gerekmektedir. Tebligatın yapılmasında taraflar yurt dışında ikamet ettiği takdirde tebligat süreci yavaş işleyebilmektedir. Usulüne uygun olarak tebligat yapılamadığı takdirde tanıma ve tenfize ilişkin davanın sonuçlanabilmesi mümkün olmayacaktır. Tebligatın Türk vatandaşı olan bir kimseye yapılması halinde Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğu kullanılarak bu siyasi temsilcilikler eliyle dilekçe tebliğ edilebilecektir. Tebligat içerisinde tebligatın konusu ile otuz gün içinde tanıma ve tenfiz adına başvuruş yapılmaması halinde tebliğin yapılmış olacağı ihtarı yapılacaktır.

Karşı tarafın yabancı uyruklu olması halinde tebligat yabancı uyruklu kişiye Adalet Bakanlığı aracılığıyla yapılacaktır. Duruşma gününü bildirecek olan tebligatın, yabancı uyruklu kişiye üç ay önceden gönderilmesi gerekmektedir.

Tanıma tenfiz davası sürecinde yabancı mahkemeden alınmış olan boşanma kararının tenfiz edilebilmesi için şu şartları sağlaması gerekmektedir:

• Türkiye Cumhuriyeti ile ilamın verildiği devlet arasında karşılıklılık esasına dayanan bir anlaşma yahut o devlette Türk mahkemelerinden verilmiş ilamların tenfizini mümkün kılan bir kanun hükmünün veya fiili uygulamanın bulunması gerekmektedir.
• Yabancı mahkeme tarafından verilmiş olan karar Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olmalı veya davalının itiraz etmesi şartıyla ilamın, dava konusu veya taraflarla gerçek bir ilişkisi bulunmadığı halde kendisine yetki tanıyan bir devlet mahkemesince verilmiş olmamalıdır.
• Yabancı mahkeme tarafından verilen hüküm kamu düzenine açıkça aykırı bulunmamalıdır.
• Yabancı ülke kanunları uyarınca, kendisine karşı tenfiz istenen kişi hükmü veren mahkemeye usulüne uygun bir şekilde çağrılmamış veya o mahkemede temsil edilmemiş yahut hakkında bu kanunlara aykırı bir şekilde gıyabında veya yokluğunda hüküm verilmiş ve bu kişi yukarıdaki hususlardan birisine dayanarak tenfiz istemine karşı Türk mahkemesine itiraz etmemiş olmalıdır.

Bu şartları sağlamayan taraf veya taraflar boşanma kararı için tanıma tenfiz davası ikame edemeyecektir. Davaya ilişkin olarak yapılacak duruşmalara davacı tarafın ya da vekili sayılacak avukatın katılmaması halinde dava işlemden kaldırılacak ve kanunen belirlenen süre içinde yenilenmediği takdirde davanın açılmamış sayılmasına karar verilecektir. Davalı tarafın duruşmalara katılması zorunlu değildir. Katılmayan davalının yokluğunda dava devam edilecek, tanıma ve tenfize ilişkin karar verilecektir. Ancak davalıya yukarıda da belirtildiği üzere kesinlikle dava dilekçesi ve duruşma tarihinin tebliğ olunması kanunen zorunludur.

Asliye hukuk mahkemesi yabancı bir mahkemede verilmiş boşanma kararına ilişkin olarak tanıma tenfiz davası kapsamında yapacağı inceleme sonucunda, ilamın kısmen veya tamamen tenfizine veya istemin reddine karar verecektir. Bu karar yabancı mahkeme tarafından verilen kararın altına yazılacak ve hakim tarafından mühürlenip imzalanacaktır. Tenfizine karar verilen yabancı mahkeme kararları Türk mahkemelerince verilmiş kararlar gibi icra olunacaktır. Bu karar geçmişe etkili olarak yabancı mahkeme tarafından verilmiş olan boşanma kararı tarihinden itibaren hüküm doğuracaktır.

Yabancı bir mahkeme tarafından verilen boşanmaya ilişkin kararın tanıma ve tenfiz davalarında taraflar tenfiz isteminin kabulü veya reddi hakkında verilen kararları temyiz edebilecektir. Temyiz ile tenfiz hakkında kabul veya redde ilişkin kararın yerine getirilmesi durdurulacaktır. Taraflar ilk olarak istinaf sonrasında ise temyiz kanun yolunu kullanabilecektir.

Yabancı mahkeme tarafından verilen boşanma kararının tenfiz şartlarını taşıdığına ilişkin asliye hukuk mahkemesince tespit yapılmasını takiben yabancı mahkeme ilamının kesin delil veya kesin hüküm olarak kabul edilebilmesi kapsamında tanınabilecektir.  5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 54. maddesinin (1) numaralı fıkrası uyarınca Türkiye Cumhuriyeti ile ilâmın verildiği devlet arasında karşılıklılık esasına dayanan bir anlaşma yahut o devlette Türk mahkemelerinden verilmiş ilâmların tenfizini mümkün kılan bir kanun hükmünün veya fiilî uygulamanın bulunması tenfiz şartı tanımada uygulanmayacaktır. İhtilafsız kaza kararlarının tanınması ve yabancı mahkeme ilamına dayanılarak Türkiye’de bir idari işlemin yapılmasında da aynı usul uygulanacaktır. Yabancı ilâmın kesin hüküm veya kesin delil etkisi yabancı mahkeme kararının kesinleştiği andan itibaren hüküm ifade edecektir.

Yabancı bir ülkenin mahkemesinde verilmiş olan boşanma kararının Türk mahkemelerinde tanınması ve tenfizi adına yürütülecek tanıma tenfiz davası büyük önem taşımaktadır. Tanıma tenfiz davasında davacı ya da davalı tarafın temsil edilmesinin olumlu sonucu olarak yargılama süreleri kısalmakta, yargılama süreci için harcanacak meblağlar azalmaktadır. Tanıma tenfiz davası süreçlerinizde problemler yaşamamanız ve hukuki sürecin kolayca çözümlenmesi adına alanında uzman ve tecrübeli avukatlarla çalışmak gerekmektedir. Otluoğlu Hukuk olarak siz müvekkillerimize boşanma kararının tanınması ve tenfizi süreçlerinde hukuki danışmanlık hizmeti sağlamaktayız. Yabancı bir mahkemeden alınan boşanma kararının tanınması ve tenfizi süreçleri hakkında ayrıntılı bilgi için İletişim kısmında yer alan destek hattımız ve e-posta adresimiz aracılığıyla tarafımızla iletişime geçebilirsiniz. İletişim adreslerimizi kullanarak randevu almak istediğiniz konuyu tarafımıza ilettiğiniz takdirde ön bilgilendirme alabilir ve randevu tarihinizi belirleyebilirsiniz.