ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI

Anlaşmalı boşanma davası, eşlerin aralarında belirledikleri şartlara uygun olarak boşanmak için mahkemeye başvurmalarıdır. Bu şartlar aynı zamanda nafaka, velayet ve mal paylaşımı konularını da kapsar. Kişiler bir uzlaşıya vardıkları için bu aynı zamanda en hızlı boşanma yoludur. Zira hakim burada yalnızca şartların oluşup oluşmadığına bakar. Evliliğin devam etmesini içerecek bir karar veremez, davayı uzatamaz. Ancak üzerinde uzlaşılmış konular taraflardan birine aşırı yarar sağlıyorsa veya açıkça hukuk düzenine aykırıysa bu şartları yeniden düzenleme hakkına sahiptir.

Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Açılır?

Boşanma davaları Aile Mahkemelerinde görülür. İlgili hususlar da Türk Medeni Kanununda düzenlenmiştir. Boşanmak isteyen taraf ya da taraflar kanuna uygun bir boşanma dilekçesiyle görevli mahkemelere müracaat eder. Mahkemeye gerekli harçlar ve ödemeler de yapılınca dava açılmış olur.

Medeni Kanunumuza göre boşanma davası anlaşmalı ve çekişmeli olarak açılabilir. Boşanma dilekçeleri her iki boşanma davası için de ortaktır. Ancak anlaşmalı boşanma için bir evrak daha gerekmektedir. “Anlaşmalı boşanma davası nasıl açılır?” sorusunun cevabı olarak da bu boşanma protokolü evrakı gösterilebilir. Tarafların boşanma üzerindeki ortak tüm iradelerini içeren bu protokol de mahkemeye sunulur.

Anlaşmalı Boşanma Protokolü

Boşanmak için taraflardan boşanma dilekçesi ve anlaşmalı bir boşanmaysa da anlaşmalı boşanma protokolü istenir. Protokolde mutlaka ortak karar verilmiş olması gerekenler şunlardır:

Evliliği sonlandırma isteği
Nafaka hususu
Velayetin kimde olacağı veya ortak velayet istemi
Mal paylaşımı
Tazminat istemleri

Eşler, bu hususlarda anlaşamamışlarsa boşanma davası somut olaya göre uzayabilir ya da çekişmeli boşanmaya dönüşebilir. Avukat tarafından temsil edilmek kanunumuzda bazı istisnalar dışında zorunlu tutulmamıştır. Anlaşmalı boşanma davası da bu hallerden biridir. Dilekçesini doğru hazırlamış, harcını zamanında ödemiş ve kanunda belirtilen zamanlara dikkat etmiş biri dava başvurusu yapabilir. Duruşmada da kendini temsil edebilir. Ancak her alanda olduğu gibi hukukta da herhangi bir hak, zaman veya para kaybı yaşamadan yüksek menfaate sahip olmak önemlidir. Bu sebeple gerekli donanıma sahip profesyonel bir boşanma avukatı tarafından destek almak en doğrusu olacaktır. Kişi avukat tarafından temsil edilmek istemiş fakat mali gücü yetmemiş olmayabilir. Böyle bir durumda da kişiler yaşadıkları şehirdeki baroya başvurarak avukat talep edebilirler.

Anlaşmalı Boşanma Ne Kadar Sürer?

Boşanma davaları genellikle çekişmeli olduğundan uzun süreli sanılsa da kolayca bitebildiği durumlar vardır. Bu kolaylığı sağlayan taraflar arasındaki uzlaşıdır. Bu uzlaşı, boşanma iradesini kapsadığı gibi velayet, nafaka veya mal paylaşımı konularını da kapsamalıdır.

Anlaşmalı boşanma eşlerin ortak iradesiyle oluşturdukları protokol hakim tarafından reddedilemeyeceğinden en hızlı boşanma yoludur demiştik. Fakat evliliğin ve bu protokolün taşıması gereken bazı önemli nitelikler vardır. Bunları taşımayan bir protokol hakim tarafından reddedilir. Aranan nitelikler şunlardır:

a) Evlilik en az bir yıl sürmüş olmalıdır.
b) Taraflar, boşanmanın hukuki sonuçlarını anlamalı, uzlaşmalı ve bu uzlaşmayı yazılı bir boşanma protokolü ile beyan etmiş olmalıdır.
c) Açılan anlaşmalı boşanma davasında duruşmalara katılmalıdırlar.

Bu şartların taşındığı bir boşanma davasında “anlaşmalı boşanma ne kadar sürer?” sorusuna tek celsede cevabı vermek bile mümkündür.

Taraflardan Biri Boşanmaktan Vazgeçerse Ne Olur?

Anlaşmalı boşanma davası saikiyle mahkemeye başvuran kişilerden birinin boşanma iradesinden vazgeçmesi halinde sürecin nasıl işleyeceği akla gelebilecek sorulardan biridir. Bu konunun en güzel örneği 2021 yılında yaşanan 2021/133 esas, 2021/2781 karar nolu davadır. Anlaşmalı boşanma isteğiyle Aile Mahkemesine başvuran eşlerden biri boşanmaktan vazgeçmiş ve bu kararı kabul edilmiştir. Somut olayda eşler dava dilekçesiyle ile anlaştıklarını belirterek anlaşmalı olarak boşanmalarına karar verilmesini talep etmiştir. Ancak erkek olan eş duruşmada anlaşmalı olarak boşanmak istemediğini beyan etmiştir. Yerel mahkeme tarafından dava çekişmeli boşanma davasına dönüştürülmüştür. Boşanmak isteyen tarafın davayı Yargıtay’a götürmesi üzerine de Yargıtay’ın görevli Hukuk Dairesi kararı incelemiş ve yerinde bulmuştur.

Anlaşmalı Boşanma Şartları

Anlaşmalı boşanma kavramı TMK m. 166/3’te tanımlanmıştır. Buna göre eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin açtığı davayı kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. 4721 sayılı Medeni Kanunda yer alan anlaşmalı boşanma şartları şu şekildedir:

Resmi nikahla birlikte başlayan evlilik ilişkisinin en az 1 yıl sürmüş olması gerekir. 1 yıllık süreye söz, nişan, imam nikahı gibi süreler dahil edilmemektedir.
Eşlerin ortak bir dilekçeyle mahkemeye başvurması veya bir tarafın açtığı anlaşmalı boşanma davasında yer alan taleplerin diğer tarafça kabul edilmesi gerekir. Bu iki halde anlaşmalı boşanmanın gerçekleşmesi mümkün olabildiği gibi, çekişmeli boşanma davası olarak başlamış bir dava sırasında tarafların anlaşma şartlarını belirlemeleri veya anlaşmalı boşanma iradelerini mahkemeye sunmaları halinde de anlaşmalı boşanma gerçekleşebilmektedir. Özetle, anlaşmalı boşanma taraf iradeleri uyuştuğu sürece her an gerçekleştirilebilir.
Eşlerin anlaşmalı boşanma iradelerini hakim huzurunda özgürce açıklamaları gerekmektedir. Anlaşmalı boşanma protokolü içerisinde yer alan irade açıklamaları bu anlamda yeterli olmayacaktır. Kişiye sıkı sıkıya bağlı olan bu iradi açıklamayı taraf dışında herhangi birinin yapması mümkün değildir. Vekili olarak irade açıklamasının boşanma avukatı aracılığı ile yapılması da mümkün olmamaktadır. Ayrıca irade açıklaması sırasında iradenin sakatlandığının tespit edilmesi halinde hakim anlaşmalı boşanma talebini reddetme hakkına sahip olmaktadır.
Anlaşmalı boşanma şartları arasında yer alan maddi-manevi tazminat, nafaka gibi mali konular ve çocukların velayeti, çocuklar ile görüşme hakkı gibi çocukların durumu ile ilgili hususlar için kişiler arasındaki uzlaşmanın yanı sıra, hakimin de bu şartları uygun bulması gerekmektedir. Uygulamada çok rastlanmasa da hakimin gerek gördüğü takdirde bahsedilen şartlarda değişikliğe gitmesi mümkündür. Bu değişikliklerin kabulü halinde anlaşmalı boşanma gerçekleşirken, kabul edilmemesi halinde dava çekişmeli boşanma davasına dönmektedir.

1 Yıl Dolmadan Anlaşmalı Boşanma Davası Açılır mı?

Kanun koyucu, yaptığı bazı sınırlamalarla aile birliğini korumayı amaçlar. Bunlardan biri de boşanma konusudur. Buna göre anlaşmalı olarak 1 sene dolmadan boşanma mümkün değildir. Fakat çekişmeli boşanma davalarına konu olabilecek bazı durumlar (özel boşanma sebebi) ortaya çıkmışsa şartların oluştuğu kabul edilir. Çekişmeli boşanmayı sağlayabilecek özel sebepler ise şu şekildedir:

Hayata kast veya pek kötü ya da onur kırıcı davranış
Küçük düşürücü suç işleme veya haysiyetsiz hayat sürme
Terk
Akıl hastalığı
Zina

Böyle durumlarda mağdur olan eş, çekişmeli boşanma davasını, evlilikte herhangi bir süre beklemeksizin açabilir. Kolluk kuvvetlerine yansıyan durumlarda veya boşanmayı gerektirecek kesin kanıt da olabilen böyle durumlarda, boşanma davası açılabilmesi mümkündür. Terk sebebiyle boşanma davası açmak içinse terkin en az 6 ay sürmüş olması aranır.

Dolayısıyla “1 yıl dolmadan anlaşmalı boşanma davası açılır mı?” sorusuna cevap verebilmek için davanın anlaşmalı mı çekişmeli mi olduğuna bakmak gerekir. Medeni Kanun’a göre 1 yıl dolmadan anlaşmalı boşanma davası açılamaz. Taraflar bu hususta anlaşmış olsalar da bu başvuru reddedilir. Tarafların çekişmeli boşanma davası açarak evlilik birliğine devam edemeyecek olmalarını ispat etmeleri, 1 yıllık süreyi aşma anlamında bir çözüm olabilir.

ÖZET:

Anlaşmalı boşanma, tarafların evliliği bitirme, velayet, nafaka ve mal paylaşımı gibi konularda uzlaşarak mahkemeye başvurmasıyla gerçekleşir. Taraflar başvurduktan sonra uzlaşmalarını bir prosedür evrakına dökerek mahkemeye teslim ederler ve duruşmada hazır bulunarak beyanlarını yinelerler. Hakim gerekli şartların sağlandığı anlaşmalı boşanma taleplerini reddedemez. Bu bakımdan en kolay ve en hızlı boşanma yolu anlaşmalı boşanmadır. Sizler de anlaşmalı boşanma konusu hakkında hukuki hizmet almak istiyorsanız Otluoğlu Hukuk Bürosu ile iletişime geçebilirsiniz.